Ηρωικός κληρικός, πρωτεργάτης της Επανάστασης του 1821 (Πολιανή 1788 - Μανιάκι 1825). Το κοσμικό του όνομα ήταν Γρηγόριος Δικαίος. Φοίτησε στη φημισμένη σχολή της Δημητσάνας. Χειροτονήθηκε κατόπι διάκονος και έφτασε μέχρι το βαθμό του αρχιμανδρίτη. Μόνασε σε διάφορα μοναστήρια, ανήκε όμως στη μονή Ρεκίτσας μεταξύ Λεονταρίου και Μιστρά. Χρηματικές διαφορές του μοναστηριού με τους Τούρκους αφέντες της περιοχής τον έφεραν σε σύγκρουση μαζί τους. Αυτό το γεγονός μαζί με άλλα επεισόδια που είχε δημιουργήσει με το δεσπότη της Μονεμβασίας, τον ανάγκασαν να φύγει για τη Ζάκυνθο. Το φιλελεύθερο κλίμα που επικρατούσε στη Ζάκυνθο τον επηρέασε θετικά και του πρόσφερε στέρεες βάσεις για το ξεκίνημά του. Από εκεί έφυγε για την Πόλη, όπου μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Π. Αναγνωστόπουλο. Η Εταιρεία τον έστειλε ως "απόστολο" με το ψευδώνυμο "Αρμόδιος" στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Η δράση του εκεί ήταν εκπληκτική. Συχνά όμως το παράτολμο θάρρος του τον παρέσυρε σε ενέργειες απερίσκεπτες, που έβαζαν σε κίνδυνο την Εταιρεία. Έτσι επανήλθε σύντομα στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε μέλος της Αρχής της Εταιρείας. Συνέχισε και εκεί τη δράση του. Πάλι όμως ο ευέξαπτος χαρακτήρας του τον έκανε επικίνδυνο. Φυγαδεύτηκε λοιπόν στο Μοριά με εντολή της Εταιρείας να κηρύξει εκεί την επανάσταση. Αφού φρόντισε πρώτα για την αποστολή πολεμοφόδιων από τις Κυδωνίες και τη Σμύρνη, έφτασε το 1820 στην Ύδρα. Οι καραβοκύρηδες του νησιού, όπως και οι προύχοντες του Μοριά, δίσταζαν και αρνήθηκαν να αρχίσουν την Επανάσταση. Οι τελευταίοι μάλιστα σχεδίασαν να δολοφονήσουν τον "τρελόπαπα" μόλις εμφανιστεί στο Μοριά. Ο Παπαφλέσσας, αφού κατόρθωσε να τους ξεφύγει, τους κάλεσε ανοιχτά σε σύσκεψη. Μετά από πολλές ενέργειες από μέρους του Παπαφλέσσα έγινε η συνάντηση της Βοστίτσας (1821). Εκεί τα σχέδια του Παπαφλέσσα, γεμάτα περισσότερο με ενθουσιασμό παρά με ρεαλισμό, συνάντησαν τη δυσπιστία και ανησυχία των κοτσαμπάσηδων. Για να τον εξουδετερώσουν μάλιστα, τον περιόρισαν στη μονή του Μ. Σπηλαίου. Ο Παπαφλέσσας όμως δραπέτευσε, ξεχύθηκε στο Μοριά και προσπάθησε να προκαλέσει ένοπλες συγκρούσεις με τους Τούρκους, για να εκβιάσει έτσι την έναρξη του Αγώνα.
     Πρωτοστάτησε μαζί με τον Κολοκοτρώνη, τον Αναγνωσταρά, τον Κεφάλα και το Νικηταρά στην άλωση της Καλαμάτας (23 Μαρτίου 1821). Έπειτα ξεσήκωσε τη μια μετά την άλλη τις επαρχίες της Μεσσηνίας και της Λακωνίας. Ο Παπαφλέσσας πήρε μέρος σ' όλες σχεδόν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Κεντρ. Πελοποννήσου. Εκτός όμως από την οργανωτική και πολεμική του δράση, σημαντικός ήταν και ο πολιτικός του ρόλος.
     Έγινε φορέας της πολιτικής γραμμής της Φιλικής Εταιρείας στο θέμα της κοινής συνεργασίας των βαλκανικών λαών για την αντιμετώπιση του κοινού κινδύνου. Ο ίδιος πρωταγωνίστησε στις διαπραγματεύσεις με τον αρχηγό των Σέρβων Οβρένοβιτς. Ο πολιτικός του όμως ρόλος μεγάλωσε περισσότερο μέσα στην Επανάσταση. Πήρε μέρος στη συγκέντρωση των Καλτετζών, μετείχε ως πληρεξούσιος στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (1821). Εκεί εκπροσωπώντας τους φιλικούς και τα λαϊκά στοιχεία, ήρθε σε δριμύτατη σύγκρουση με τους κοτσαμπάσηδες που ζητούσαν να καπηλευτούν τον Αγώνα. Πήρε επίσης μέρος στη Συνέλευση του Άστρους (1823), όπου ξέσπασε έντονα η εμφύλια διαμάχη. Στις 27 Απριλίου 1823 έγινε υπουργός Εσωτερικών και την 1 Ιουλίου 1823 της Αστυνομίας. Την άνοιξη του 1825 ο Ιμπραήμ μπήκε στην Πελοπόννησο. Ο Παπαφλέσσας κρατούσε ακόμα το υπουργείο Εσωτερικών. Οι περισσότεροι στρατιωτικοί ήταν φυλακισμένοι από την κυβέρνηση. Η πρόταση του Παπαφλέσσας για αμνηστία δεν εισακούστηκε και έτσι ανέλαβε ο ίδιος να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ. Αφού μάζεψε όσα παλικάρια μπορούσε, ταμπουρώθηκε στη θέση Μανιάκι. Ο αγώνας ήταν σκληρός και άνισος. Το Μανιάκι έγινε ολοκαύτωμα (19 Μαΐου 1825). Ο Παπαφλέσσας απέδειξε πως ήξερε να αγωνίζεται και να πεθαίνει, γεγονός που καλύπτει και εξιλεώνει τις κακές στιγμές της ζωής του. Μένει πάντα ο ήρωας που αγωνίστηκε για την εθνική και κοινωνική ελευθερία του Έθνους του, δουλεύοντας σ' όλους τους τομείς, ως άριστος οργανωτής, ως έξοχος πολιτικός και με το σπαθί στο χέρι ως άξιος πολέμαρχος.